İnsanlık tarihindeki ilk çamaşır makinesi Noah Cushing tarafından icat edilmiştir. Bir kolun döndürülmesiyle çalıştırılan, elle çalıştırılan bir cihazdı. Böyle bir makinenin bir analogu 1851'de Amerikalı James King tarafından yapıldı. Çamaşır makinelerinin seri üretimi biraz sonra, 1874'te başladı. William Blackstone ev yapımı jig'lerini tanesi iki buçuk dolara sattı. Bu arada böyle bir birimin ilk kopyası eşime verildi. Gerçek bir atılım, daha sonra bir elektrik motoruyla değiştirilen bir çamaşır makinesinin tasarımında içten yanmalı bir motorun ortaya çıkmasıydı. Bu tür birimler ilk olarak 1900'lerin başında Avrupa'da ortaya çıktı; Almanya'da üretildi. Alva Fischer, yeni nesil çamaşır makinelerinin yaratıcısı olarak kabul ediliyor.
Atalarımız öncelikle teknelerde veya leğenlerde yıkanırdı. Büyük hacimleri yıkamak için ev hanımları nehre gitti. O zamanın kadınlarının tek yardımcısı, yüzeyi enine yara izlerinden oluşan bir çamaşır tahtasıydı.Sabunlanmış eşyalar tahtaya kuvvetli bir şekilde sürtüldü ve tüm kirler çıkarıldı. İlk Sovyet çamaşır makineleri yalnızca yirminci yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıktı. Özellikleri, avantajları, dezavantajları nelerdi, o dönemin ev aletleri nelerdi?
Sovyet çamaşır makinelerinin özellikleri
Pek çok Sovyet işletmesindeki çamaşır makineleri bir yan üründü, çünkü o zamanlar devletin savunma yeteneklerine büyük önem veriliyordu. Yönetimin belirlediği görevlere uygun olarak yıkama cihazlarının üretimi geliştirildi, ancak teknik olarak hala çok ilkel kaldı. O zamanlar en yaygın olanı makinelerin mekanik ve elektrikli versiyonlarıydı. Aktivatör tipi cihazların dönen bir tamburu yoktu. Tasarım, hareketli bıçakları ve yıkama solüsyonunun çamaşırlarla karıştırıldığı sabit bir dikey tankı içeriyordu. Davul tipi tasarım daha sonra ortaya çıktı.
İlk üniteler muazzam miktarda elektrik enerjisi tüketiyordu. Enerji maliyetlerinin düşük olduğu standartlara göre bile çamaşır yıkama maliyetleri önemliydi. Sovyet döneminde bilim ve teknoloji hızla gelişti, ancak otomatik ev cihazlarının iyileştirilmesi gerekiyordu. Çoğu cihaz titreşim yüklerine ve neme tolerans göstermedi. Üretim, önemli miktarda işin elle yapıldığı fabrikalarda gerçekleşti. Ekipman güvenilirliğinin bozulmasına katkıda bulunan şey budur.
Avantajlar ve dezavantajlar
Sovyet modellerinin temel avantajı, tüm ürünlerin basit bir mekanizmaya sahip olmasıydı. Arızalanan bir parça kolayca değiştirildi.Yedek parçayı sorunsuz bulmak mümkündü ve maliyeti de çok yüksek değildi. Bu tür manipülasyonlar ustanın özel becerilerini gerektirmiyordu, bu nedenle sorunlar genellikle evde çözüldü. Sovyet fabrikalarında üretilen çamaşır makineleri birkaç garanti süresine sahip olabilir. Sorunlar çoğunlukla aşırı yüklemeden, yani cihazın arka arkaya birkaç kez kullanılmasından kaynaklandı. Üretici, makinenin dinlenmesi için iki yıkama arasında kısa bir ara verilmesi gerektiğini belirtti.
Sovyet çamaşır makinelerinin dezavantajları şunları içerir:
- Suyun ocakta ısıtılması ve ardından elle doldurulması gerekiyordu. Bu son derece sakıncalıdır ve sahibinin çok fazla çaba ve zaman harcamasını gerektirir.
- Su şebekesinden hortum kullanılarak su geliyorsa, tankın dolumunun izlenmesi gerekiyordu. Sahiplerin dikkatsizliği veya unutkanlığı nedeniyle sık sık komşuların su basması vakaları yaşandı.
- Suyu tahliye etmek için pompalarla donatılmış modeller insan müdahalesini gerektiriyordu. Tüm eylemler bir kişi tarafından kontrol ediliyordu, bu nedenle çalışan bir cihazı gözetimsiz bırakmak imkansızdı.
- Bir ev aletini çalıştırırken su sıklıkla sıçradı ve yere düştü. Bu nedenle izleri sürekli olarak silmek ve fazla nemi toplamak gerekiyordu.
- Bazı tasarımlarda sunulan sıkma silindirleri pratikte kullanılmamıştır. Kullanımı tuhaftı. Çoğu zaman çamaşırlar dönen elemanların etrafına sarılır ve birçok rahatsızlığa neden olur.
İlk mekanik çamaşır makineleri
Sovyetler Birliği'nde, EAYA çamaşır makinelerinin ilk yerli modelleri 1950'de Baltık ülkelerinde ortaya çıktı. Riga fabrikasında üretildiler.
İlk kopyaların yüksek kalitede olduğu unutulmamalıdır. Arıza durumunda bunları onarmak çok kolaydı. Ev aletleri, küçük yuvarlak bir santrifüj ve su ile çamaşırları karıştırmak için bıçaklarla donatılmıştı. Makine yıkama, durulama ve sıkma işlemleriyle başa çıktı. Bir döngü yaklaşık 30 dakika sürdü ancak her şey kumaşın yoğunluğuna ve kirlenme derecesine bağlıydı. Sıkma döngüsü yaklaşık 3-4 dakika sürdü. Sahibi, makinenin çalışma süresini bağımsız olarak belirlemek zorundaydı. İlk modellerde atık suyu uzaklaştıracak bir pompa bulunmuyordu.
Bu tür birimler yaklaşık altı yüz rubleye mal oluyor. Maliyetleri 1.500 ruble idi. Bu çok yüksek bir bedeldi, dolayısıyla geri kalanını devlet fabrikalara ödedi.
Bir diğer eski model ise Oka çamaşır makinesidir. Suyu ve çamaşırları karıştıran bıçaklar tankın dibinde bulunuyordu. Tasarım güvenilirdir ve doğru kullanıldığında çok uzun süre çalışabilir. Ancak sık sık meydana gelmeyen ana arıza, contalardan sabun çözeltisinin sızmasıydı. Sızıntı, contaların aşınması nedeniyle makinenin birkaç yıl çalıştırılmasından sonra meydana geldi. Bazı modellerde çalışma süresinin ayarlandığı bir zamanlayıcı bulunuyordu. Bu arada Göz'ün kopyaları şu anda bile piyasada bulunabiliyor. Bunlar, iyi performansla karakterize edilen ve su tedarik sistemine yerleştirilmesini gerektirmeyen çok iddiasız ünitelerdir. Bugün yaklaşık 3 bin rubleye mal oluyorlar.
Bir diğer mekanik tip araç ise Volga-8'di. Bu, karşılaştıkları bazı rahatsızlıklara rağmen o zamanın birçok ev hanımının en sevdiği ev yardımcısıydı.Sağlanan işlevler çok sakıncalı olduğundan, kural olarak durulama ve sıkma manuel olarak yapılıyordu. Kıtlık koşullarında, imrenilen arabayı satın almak o kadar kolay olmadı. Kuyruk bazen birkaç yıl uzuyordu.
İkinci nesil cihazlar arasında Riga RES tesisinde üretilen Riga-54 ve Riga-55 çamaşır makineleri yer alıyor. Tesisin baş mühendisinin Moskova'daki bir sergiyi ziyaret etmesinden sonra doğdular. Araba İsveç Husqvarna modelinin bir benzeri haline geldi.
Yarı otomatik Sovyet çamaşır makineleri
İlk yarı otomatik makine, yetmişli yıllarda piyasaya sürülen Eureka makinesiydi.
Bu, ev aletlerinin üretiminde gerçek bir atılımdı. Ürün geliştirilmiş işlevselliğe ve tambur tipi bir tasarıma sahipti. Tek bir programda önemli miktarda çamaşır yıkamayı mümkün kıldı. Eşyalar bir tambura yüklendi ve daha sonra cihaza yerleştirildi. Daha sonra sıcak su ilave edilerek yıkama işlemine geçildi. Atık su bir pompa aracılığıyla uzaklaştırıldı ve ardından durulama gerçekleştirildi. Sıkma işlemi çamaşırların tamburdan çıkarılmasını gerektirmiyordu.
Seksenli yıllarda küçük boyutlu modeller yaygınlaştı. Bu cihazlardan biri Uralmash fabrikasında geliştirilen Malyutka çamaşır makinesiydi. Dıştan, elektrikli bir tahrikle donatılmış küçük bir kutuya benziyordu. Fazla yer kaplamadı, küçük bir banyoya sığdı ve işini mükemmel bir şekilde yaptı. Ürün, tam boyutlu bir arabaya gücü yetmeyen öğrenciler, bekarlar ve aileler için uygundu. Kruşçevkas sakinleri de onu sevdi. Bebek bugün hala bazı tüketiciler arasında popüler.
Yarı otomatik cihaz olarak da sınıflandırılan, Cheboksary'deki Chapaev fabrikasında üretilen Volga-10'dur. Günümüzde pek çok huzurevinde bu tür cihazlar bulunmaktadır. Bu tip modellerin ana dezavantajı, suyun yıkama kabına manuel olarak dökülmesinin gerekmesidir.
Otomatik çamaşır makineleri
İlk otomatik makine Sovyetler Birliği'nde Vyatka adı altında üretildi.
Şimdi Indesit olarak adlandırılan İtalyan Marloni şirketinin lisansı altında inşa edilen Kirov fabrikasında üretildiler. Ekipman, yabancı analoglara göre üretilmiştir ve hassas olanlar da dahil olmak üzere çeşitli kumaş türlerini yıkamanıza olanak tanıyan 12 çalışma moduyla donatılmıştır. Makine, çıkarılması zor lekelerle iyi başa çıktı. Çeşitli yoğunluktaki kumaşları yıkadı ve renkli kumaşları güzelce temizledi. Makine bağımsız olarak çamaşırları duruladı ve sıktı.
2,5 kilograma kadar az miktarda çamaşır yüklemek hâlâ mümkündü. Bu nedenle ev hanımları çamaşırlarını birkaç adımda yıkamak zorunda kalıyordu. Örneğin bir nevresim takımını yıkamak için önce nevresimi, ardından çarşafları ve yastık kılıflarını yüklemeniz gerekiyordu. Bununla birlikte, makinenin gelişi, yıkama işlemini önemli ölçüde basitleştirdi, çünkü artık suyu bağımsız olarak ısıtmaya ve doldurmaya, hortumun durumunu izlemeye, çamaşırları sıkmaya ve her aşamayı kontrol etmeye gerek yoktu. Kadın cihazı gözetimsiz bırakabilir ve diğer ev işlerini yapabilir.
Bu tür ekipmanların maliyeti çok yüksekti, bu nedenle satın almak için kuyruk yoktu. Ekipman, artan enerji yoğunluğu ile karakterize edildi ve bu nedenle elektrik şebekesi için özel koşullar gerektirdi.Seksenli yıllardan önce inşa edilen evlerde kablolama böyle bir yüke dayanamadığı için herkes makineyi kuramadı. O zamanlar otomatik bir çamaşır makinesinin satın alınması gerçek bir olaydı; komşu binaların sakinleri bile geliştirilmiş ürüne bakmaya geldi. O zamanların sakinlerini anlamak mümkün çünkü ilgilerinin nesnesi, tüm işlevleri bağımsız olarak yerine getiren bir "robot" idi.
İlk makinenin piyasaya sürülmesinden sonra çamaşır makinesi üretmeye yönelik başka girişimler de oldu. Ancak tüm değişiklikler yabancı analoglara göre de yapıldı.
Bu arada, bir mağazadan çamaşır makinesi satın almadan önce, Konut Ofisi'nden binanın, makinenin herhangi bir engel olmadan çalıştırılmasına olanak sağlayacak teknik koşullara sahip olduğuna dair bir sertifika talep ettiler. O zamanlar öyleydi...
Sovyet çamaşır makinelerinin en iyi 5 modeli
En çok tercih edilen çamaşır makinesi modelleri şunlar oldu.
EAYA-2
Bu, Riga Elektromekanik Fabrikasında üretilen ilk Sovyet otomobilidir. Model, yıkama ve durulama modunda çalışan, sabun çözeltisini ve benzeri şeyleri karıştıran bıçaklarla donatılmıştı. Döndürme modunda tambur döndürüldü, fazla nem, tankın tabanında açılan deliklerden merkezkaç kuvvetleri kullanılarak uzaklaştırıldı. Cihaz, özel bir kol kullanılarak yıkama modundan santrifüj moduna geçirildi. Makine küçük tekerlekler kullanılarak istenilen yere kolaylıkla taşınabiliyordu. Çalışma modunda lastik destekler kullanılarak sabitlendi.
Riga-54
Birçok evde bulunan başka bir ev yardımcısı. Önceki modele göre daha gelişmiş bir tasarıma sahipti. Ana işlevlere bir pompa kullanarak suyu otomatik olarak tahliye etme yeteneği eklendi.Ancak suyun manuel olarak eklenmesi gerekiyordu. Bunun için kovalar veya hortum kullanıldı. Makine ayak pedalları kullanılarak kontrol ediliyordu. Sol pedal yıkamadan, sağ pedal ise sıkma işleminden sorumluydu. Cihaz birkaç dakika içinde iki buçuk kilograma kadar çamaşır döndürdü.
Volga-8
Bunlar pratik olarak bozulmayan ve sahiplerine onlarca yıldır hizmet eden basit ve güvenilir birimlerdir. Tank kapasitesi 30 litre olup, içerisinde bir buçuk kilo kuru çamaşır yıkanabilmektedir. Durulama için kirli suyun tanktan çıkarılması, durulanması ve ardından temiz suyla doldurulması gerektiğinden yıkama işlemi uygun değildi. Eğirme, ürünün üst kısmına monte edilen özel silindirler ve kulplar kullanılarak gerçekleştirildi.
Evreka
İlk tambur tipi cihaz, üç kilograma kadar çamaşır yüklemeye izin veriyordu. Birçok avantajı vardı. Bir zamanlayıcıya göre suyun yıkanmasına ve boşaltılmasına olanak tanıyordu, atık suyu boşaltmak için bir hortumla donatılmıştı ve tamburdan hiçbir şey çıkarmadan sıkma işlemi gerçekleştiriyordu. Ancak yine de tam insan kontrolü ve katılımı gerekiyordu.
Vyatka-otomatik
1981 yılında bir İtalyan şirketinin lisansı altında piyasaya sürüldü. Çamaşır makinesi modeli yabancı muadili ile benzer bir tasarıma sahiptir. Modern yıkama ünitelerinde bulunan bir dizi işlevsel özelliğe sahiptir:
- suyu bağımsız olarak ısıtır;
- otomatik olarak sıkar ve durular;
- çoklu program kontrolüne sahiptir;
- çeşitli kumaş türlerini yıkar;
- İstenilen su sıcaklığını seçmenizi sağlar.
Elbette eski Sovyet çamaşır makineleri, yazılım kontrolü ve çeşitli seçeneklerle donatılmış modern gelişmiş cihazlarla karşılaştırılamaz.Ancak Sovyet ev hanımları, işlerini önemli ölçüde kolaylaştırdıkları için iddiasız asistanlarına minnettarlardı. Uzun süre hizmet veren Sovyet teçhizatı kolayca onarıldı ve özel bakım gerektirmedi.
